Historia Parafii

Historia hałcnowskiej parafii

Dzieje Parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Hałcnowie obfitują w bogate wydarzenia historyczne, kulturowe i administracyjne. Hałcnów, który u swoich początków był małą osadą śródleśną został założony pod koniec XIII wieku i aż do 1977 roku stanowił odrębną wieś. Obecnie jest dzielnicą Bielska – Białej, położoną pomiędzy wzgórzami Bark i Hałcnowska Góra. Hałcnów w XV w. stał się własnością szlacheckiego rodu Hałcnowskich. Po nich właścicielami wsi byli m. in. Żydowscy, Pruszyńscy i Czeczowie. To właśnie na tym terenie znajduje się późnobarokowy kościół Nawiedzenia N.M.P z końca XVIII wieku z cudowną figurą Matki Bożej Bolesnej. Powstanie kościoła, a następnie wyodrębnienie parafii wiąże się ściśle z kultem Matki Bożej Bolesnej (o jego początkach i rozwoju można więcej przeczytać w zakładce „Historia Piety i Sanktuarium.”)

Od niepamiętnych czasów lud ciągnął przed oblicze Matki Bożej, aby się modlić, prosić o łaski, dziękować i doświadczać cudownych uzdrowień. Przed figurą zawieszoną na dębie, nigdy nie brakowało kwiatów, zapalonych świec, a co najważniejsze - wiernych czcicieli. Z potrzeby serca i z woli pielgrzymów wyrażonych w hojnych ofiarach zbieranych do skarbony kaplicznej, Dziedzic Adam Pruszyński z ks. Jakubem Snaczkiem proboszczem z Komorowic zdecydowali około 1774 r. o konieczności budowy kościoła. W dziejach powstania i kształtowania się hałcnowskiej parafii można wyszczególnić kilka etapów, które prezentujemy poniżej w formie kalendarium najważniejszych wydarzeń.

Obszerna historia hałcnowskiej parafii została opisana w publikacjach dostępnych w bibliotece parafialnej. Wykaz wszystkich księży proboszczów oraz wikarych pracujących w naszej parafii znajduje się w zakładce „Duszpasterze”.

Kalendarium

1339 r.

Pierwsze pisane informacje o istnieniu Hałcnowa. Przez 400 lat nie było w Hałcnowie ani kaplicy ani kościoła. Do XVIII wieku Hałcnowianie uczęszczali do kościoła w pobliskich Komorowicach.

1764 r.

Pierwsza historycznie udokumentowana wzmianka o cudownej figurze Matki Bożej umieszczonej na przydrożnym dębie. Jednocześnie rozwija się kult związany z figurą.

1777 – 1784 r.

Budowa małego kościoła, do którego przeniesiono figurę Matki Bożej Bolesnej.

6.XI.1784 r.

Uroczyste poświęcenie kościoła wraz z intronizacją figury Matki Bożej w głównym ołtarzu, dokonane przez ks. Proboszcz z pobliskich Komorowic. Kościół w Hałcnowie stanowił filię kościoła parafialnego w Komorowicach.

1786 r.

Kościół hałcnowski przeszedł pod jurysdykcję biskupów tarnowskich.

od 1789 r.

Hałcnów ma kapłanów wikariuszy, tzw. ekspozytów, zależnych jednak w dalszym ciągu od proboszcza z Komorowic. W sumie do czasu powołania samodzielnej parafii w Hałcnowie było aż 16 wikariuszy ekspozytów. Pierwszym wikariuszem ekspozytem był ks. Józef Korntke, bernardyn.

25.IV.1825 r.

Biskup tarnowski Grzegorz Ziegler konsekruje kościół.

1827 r.

Ustanowienie w Hałcnowie „curatii” czyli samodzielnej jednostki kościelnej na prawach parafii. Jednocześnie wyznaczono granice administracyjne curatii Hałcnów.

1829 r.

Erygowanie parafii w Hałcnowie. Pierwszym proboszczem parafii został ks. Jan Nepomucen Prokesch pochodzący z Moraw.

1844 r.

Papież Grzegorz VI przyznał Hałcnowowi, na prośbę biskupa tarnowskiego, przywilej odpustu zupełnego w dniu Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i Matki Boskiej Różańcowej.

1880 r.

Dekanat bialski wraz z parafią w Hałcnowie znalazł się w diecezji krakowskiej.

1859 – 1861 r.

Kościół w Hałcnowie upiększano i rozbudowywano. Staraniem ówczesnego proboszcza księdza Jana Temple, powiększono świątynię dwukrotnie.

1909 r.

Z inicjatywy ks. proboszcza Józefa Rączki zbudowano nowy wielki ołtarz oraz odnowiono figurę Matki Bożej Bolesnej.

2.VII.1926 r.

Koronacja koronami biskupimi cudownej figury Matki Bożej Bolesnej. Proboszczem parafii był ks. Wit Brzycki.

4.II.1945 r.

Na skutek ostrzału artyleryjskiego barokowy kościół i figura Matki Boskiej Hałcnowskiej ulegają zniszczeniu.

1954 – 1948 r.

ks. proboszcz Paweł Skiba wraz z wiernymi odbudowują kościół i umieszczają w ołtarzu głównym nową figurę Matki Bożej Bolesnej.

15.IX.1957 r.

Poświęcenie nowych organów.

1959 r.

Dobudowano 9 nowych kaplic Drogi Krzyżowej wokół kościoła.

1970 – 1989 r.

ks. Władysław Goryl, proboszcz hałcnowskiej parafii, kontynuuje dalsze prace, podejmując trud gruntownego odnowienia świątyni.

9.IX. 1973 r.

ks. kard. Karol Wojtyła poświęcił trzy nowe dzwony, które od tej pory będą wzywać wiernych na Msze św. i obwieszczać wszystkie ważniejsze w dziejach narodu wydarzenia.

1977 r.

Po raz pierwszy pojawia się nazwa: „Sanktuarium Matki Bożej w Hałcnowie.”

18.IX.1977 r.

ks. kard. Karol Wojtyła uroczyście poświęcił odnowiony kościół z nowymi ołtarzami, ławkami i konfesjonałami.

1989 r.

Ówczesny proboszcz ks. Andrzej Olszowski podejmuje zadanie przygotowania parafii do koronacji cudownej figury Matki Bożej Hałcnowskiej, a także buduje nową plebanię, której pomieszczenia można było wykorzystać w czasie uroczystości koronacji.

26.IX.1993 r.

Koronacja cudownej figury Matki Bożej Hałcnowskiej koronami papieskimi dokonana przez ks. kard. Franciszka Macharskiego.

1999 – 2010 r.

Z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks. Stanisława Morawy nastąpiła rozbudowa i modernizacja kościoła, połączona z konserwacją i aranżacją wnętrza, m.in. dobudowano zakrystię, rozpoczęto dobudowę kaplicy, która powiększyła powierzchnię użytkową, kompleksowo zmodernizowano wnętrze, odnowiono stacje Drogi Krzyżowej i kapliczki wokół kościoła. Po gruntownej odnowie starej plebanii powstaje Dom Parafialny im. Jana Pawła II. Wykonano szereg prac, które ubogaciły i odnowiły świątynię i jej otoczenie.